Cartlann

Agus pleananna á mbeartú d’Ionad an Bhlascaoid Mhóir, tháinig an smaoineamh chun cinn gur mhaith an rud é seomra a chur ar leataobh san fhoirgneamh do thaighde agus do staidéar. B’in a tharla agus osclaíodh an seomra don phobal nuair a d’oscail an tIonad in 1993.

Bhí daoine áirithe sásta ábhar a bhronnadh ar an gCartlann ón gcéad lá. Thosaigh muintir an Oileáin, a sliocht siúd, agus daoine eile go deimhin, ag tabhairt earraí chomh fada leis an gCartlann le go gcoimeádfaí slán ar iasacht bhuan iad: bhí lámhscríbhinní, leabhair, déantúsáin ón Oileán agus ábhar ilchineálach closamhairc i measc an ábhair sin.

Tháinig an-chuid ábhar go háirithe ón Moin. Dr Pádraig Ó Fiannachta, scoláire aitheanta Gaeilge agus Ceiltise, a bhronn gabháil mhór leabhar agus lámhscríbhinní ó leabharlann Mháirín Uí Dhálaigh agus a fear céile, an t-iarUachtarán Cearbhall Ó Dálaigh, beannacht Dé lena n-anam. Tagann thart ar 40% de na leabhair sa chartlann ón bhfoinse seo, mórchuid acu bainteach leis an Luath-Ghaeilge, an Stair, an Dlí agus an Ghaeilge.

Níorbh in deireadh leis na bronntanais. Nuair a cailleadh an scoláire mór ar chúrsaí an Oileáin, an tOllamh George Thomson, bhronn a iníon Margaret Alexiou an t-ábhar ó leabharlann ollmhór a hathar a bhain leis an mBlascaod ar an gCartlann. Bhronn scoláire Blascaodach eile, Ray Stagles, sciar mhaith dá leabharlann, mar a rinne go leor eile leis. Cuireadh go mór leis an gCartlann le deireanas nuair a bhronn Micheál Ó Conghaile, bunaitheoir an chomhlachta foilsitheoireachta Cló Iar-Chonnacht, 300 leabhar Gaeilge in 2011.

Cuirtear leis na bronntanais seo le hábhar éagsúil atá ceannaithe ag an gCartlann i gcaitheamh na mblianta. Earraí aonair den chuid is mó a bhí i gceist ach cuireadh go mór leis an mbailiúchán in 2005 nuair a ceannaíodh cartlann iomlán stiúideo áitiúil Raidió na Gaeltachta.

Tá réimse leathan ábhar sa Chartlann. Cé gur ar na Blascaodaí atá sé dírithe den chuid is mó, tá ábhar ann chomh maith a bhaineann leis an nGaeilge agus Litríocht na Gaeilge, an Béaloideas agus Saol na Tuaithe, an tSeandálaíocht, an Ginealas, an Stair, an Dlí, na Teangacha Ceilteacha, an Pholaitíocht agus an Tíreolaíocht. Orthu sin tá leabhair, irisí, altanna ó nuachtáin agus tréimhseacháin, ábhar closamhairc, tráchtais agus staidéir, litreacha pearsanta agus lámhscríbhinní, agus cartlann ghrianghrafadóireachta ina bhfuil suas le 3000 grianghraf. Tá an t-ábhar seo go léir catalógaithe go digiteach agus is éasca teacht air.

Cuireann sé áthas orainn ábhar tábhachtach a bhaineann leis an mBlascaod Mór a chur ar fáil don phobal.

Brúigh ar íomhá an acmhainne chun teacht air. Déan tagairt d’Ionad an Bhlascaoid Mhóir in aon úsáid a bhaintear as an ábhar seo, le do thoil.

Freastalaíonn Ionad an Bhlascaoid Mhóir orthu siúd atá i mbun taighde staire trí rochtain ar an mbailiúchán stóir a cheadú. Is gá coinne a dhéanamh chun rochtain a fháil ar an mbailiúchán stóir. Chun coinne a dhéanamh, téigh i dteagmháil linn tríd an bhfoirm fiosrúcháin.